اگر در دورۀ پانزده سالۀ انقلاب مشروطه تصور و شناختی از پدیدۀ نوظهور سینما وجود نداشت و حتی بر اثر درگیری‌های ویران‌گر در پایتخت و ایالت‌های بزرگ بساط تعدادی از سینماداران برچیده شد، در دورۀ پهلوی اول وضع به شکل دیگری بود. در سال‌های بحرانیِ حاکمیت دوگانه (1304ـ1300) چند سالن سینما افتتاح شد که پایدارترین آن‌ها «گراند سینما» بود. تلاش‌های فزاینده برای پایان‌دادن به هرج‌ومرج توسط رضاخان، که در پی برقرارکردن حکومتی اقتدارگرا بود، اگر چه منجر به پدیدارشدن خودکامگی لجام‌گسیختۀ حکومتی خودسر شد، که امنیت و آرامش نسبی را در پایتخت حاکم کرد، سبب شد پاره‌ای از مطبوعات آزاد توقیف و گروهی از مخالفان حبس و شکنجه و کشته شوند؛ بسیاری از نویسندگان از انتشار آثار ادبی خود منع شدند و هر صدای مخالفی در گلو خفه شد. با وجود این، در سال‌های اول این دوره، دولت و جامعه به تعادل رسیدند و فضا برای تحولات مدرن مساعد شد؛ اما دیری نپایید که ملت از دولت رو‌گردان شد، و همه چیز به شکل سابق درآمد. تفاوت حکومت خودسرانۀ پهلوی اول با حکومت ملوک‌الطوایفی قاجارها در این بود که جامعه از راه‌آهن سراسری، جاده، دانشگاه، فرهنگستان، بانک‌داری نوین، ادارۀ ثبت احوال، رادیو، تماشاخانه و سینما بهره‌مند شد. [...]
